Monospace: van typemachine naar de Matrix

Volg het witte konijn door het gat. Van Stephen King's Memoir of the Craft naar computer codering en de Matrix film. Een kort verhaal over single-spaced-fonts

Ik was het boek van Stephen King over schrijven aan het lezen, en in dit fantastische boek, On writing, schrijft King een paar keer over single-spaced fonts. Hij heeft het over deze lettertypes als een duidelijke maatstaf voor productiviteit, en ik begon me af te vragen wat die single-spaced-lettertypes zijn.

Hoewel er geen exemplaren van dat meesterwerk bewaard zijn gebleven (althans niet bij mijn weten), geloof ik dat het acht pagina’s besloeg, elke pagina enkelzijdig gespatieerd en met een absoluut minimum aan alinea-einden (elk stencil kostte negentien cent, weet je nog). Stephen King, Over schrijven: A Memoir of the Craft

Monospaced fonts

Het blijkt dat hij uit een tijd stamt waarin de typemachine de norm was bij het schrijven. Deze mechanische machines gebruiken de energie van een druk op de knop om een letter of symbool te stempelen. Je drukt op een knop en een ijzeren afgietsel van de letter vliegt op het papier. Net voor de inslag wordt een pluisje met inkt tussen de letter en het papier geduwd, TIK, de letter verschijnt op het papier.

Typemachine van dichtbij. Credit Bob Shand.
Typemachine close up. Credit Bob Shand

Al deze letters en symbolen gebruiken dezelfde breedte. En dat geldt ook voor een spatie of bijvoorbeeld een kleine glyph zoals een punt of een komma. Alle letters, woorden, lijnen staan op een matrix. Dus nu kun je tellen hoeveel tekens er op een vel papier komen. Het is een analoge vorm van tellen. Niet erg precies per vel, maar het komt waarschijnlijk redelijk goed uit als er een stapel papier ligt. Dus als je een roman of een script aan het schrijven bent, kun je een schatting maken van het aantal pagina’s waar je naar moet streven.

De lettertypes die hiervoor worden gebruikt, worden single space fonts of monospaced fonts genoemd. Er zijn verschillende soorten en maten die bij de schrijfmachine horen. Het meest gebruikt is de Courier.

Vroeg computer lettertype

Toen ik over de typemachine en zijn lettertypen aan het lezen was, schoot het me ineens te binnen dat in de begintijd van de computer eenzelfde soort aanpak werd gevolgd. Op het monokleurige scherm knipperde er een zogenaamde cursor. Een aanduiding waar tekst zou verschijnen als je typte.

Die cursor verscheen als een klein streepje of rechthoekig blokje. Altijd dezelfde breedte. Het gebruikte lettertype was ook monospaced, net als bij de typemachine. Het vulde een matrix. En zo verscheen het lange tijd ook op het papier als het werd afgedrukt.

Programmeurs schrijven nog steeds vaak computercode met editors die een monogespatieerd lettertype zoals Courier gebruiken. Ik weet niet waarom dat is, misschien uit traditie. Of misschien omdat het aantal letters of regels een schatting geeft van de bestandsgrootte. Deze bewerkingsprogramma’s zouden gemakkelijk onevenredige lettertypes kunnen weergeven zoals die waarmee je dit artikel leest.

Zowel screenplays als scripts voor toneelstukken gebruiken vaak monogespatieerde lettertypes, om de tijdsduur van een script beter te kunnen inschatten aan de hand van het aantal pagina’s. De industriestandaard is 12 punt Courier. De traditie wil dat op dit formaat één pagina script één minuut scherm- of toneeltijd in beslag neemt.

Wikipedia, Monogespatieerd lettertype

Matrix, de groene lettertraan

Het woord matrix wordt nu gemakkelijk geassocieerd met de film, en toen viel het me op dat de iconische groene letters die ze gebruiken monospaced zijn en dat dat de reden is dat ze zo mooi kunnen neervallen in groene lijnen. De letters van de matrix staan allemaal op een matrix. Een digitale regen.

De enkel gespatieerde lettertypes van Stephen King’s typemachine brachten me naar de vroege computer lettertypes. Deze lettertypes staan op een onzichtbare matrix en de grafische film gebruikt deze matrix om de patronen te tonen. Ik vind het gewoon leuk om over lettertypes te lezen en ik hoop dat jullie er ook van genoten hebben.

Lees meer: Schreefloze letters en inzichten in typografie.

Ontvang de nieuwste artikelen!

Aan spam doe ik niet 🙂

Over de auteur

Scroll naar boven